در باب مناط احکام

پنجشنبه، 8 خرداد، 1382

قال المعصوم(ع): "لا مصلح للعقل في مناطاة الاحکام." (عقل در کشف ملاک حکم خداوند صلاحيتی ندارد.)

البته روايتی با عين اين تعبير نداريم. اما مضمون دسته‌ای از احاديث، اين حکم را به ذهن فقها متبادر ساخته است.

بهرحال، اين حکم استخراج شده از آن احاديث، دو تا معنی می‌تونه داشته باشه:

۱.عقل نمی‌تواند به ملاک‌های احکام الهی برسد و آنها را فهم کند. (همان کشف ملاک)

۲.عقل می‌تواند به ملاک حکم خداوند دست يابد، اما اين "درک عقلی" هيچ حجيت و اعتباری ندارد.

معنی اول که انکار يک واقعيت مسلم هست. چون همه‌ی ما می‌دانيم که بسياری از ملاک‌های احکام را با عقل خودمان درک می‌کنيم.

و اما معنی دوم از اولی غيرقابل‌قبول‌تر است. چون بعد از پذيرش ادراک عقل، چطور می‌توان از آن سلب اعتبار کرد؟!

کدام انسان عاقلی را پيدا می‌کنيد که از حکم عقل خود بگريزد!!!!

بنابراين، اگر در اسلام آمده است که زنان بايد عدة نگاه دارند و ما با عقل خود فهميديم که جهت صدور اين حکم، حفظ نسب‌های آدميان از اختلاط است (کما اينکه در برخی احاديث هم به اين مطلب تصريح شده است) و الان "علم ژنتيک" بخوبی تشخيص می‌دهد که نوزاد متعلق به کدام مرد است، ديگر هيچ لزومی ندارد که زنان همچنان اين حکم را رعايت کنند.